YASAL AVUKATLIK STAJI YOL HARİTASI

Dört yıllık zorlu bir maratonun sonuna geldik ve artık mesleğe yönelik ilk adım olan yasal avukatlık stajı serüvenine başlıyoruz. Bu yazıda öncelikle yasal stajın ne olduğu, kimlerin bu stajı yapması gerektiği ve stajın nasıl başlatıldığına ilişkin soruların cevaplarını bulacağız.

Yasal avukatlık stajı nedir, nasıl yapılır, hangi belgeler gerekir?

Yasal Avukatlık stajı Nedir?

Yasal avukatlık stajı, hukuk bölümü mezunlarından kariyerine avukat olarak devam etmeyi tercih edenlerin tamamlamak zorunda olduğu bir staj dönemidir. Stajın ilk altı ayı “adliye stajı”, ikinci altı ayı ise “avukat yanı stajı” olup bu sıranın değiştirilmesi mümkün değildir. Yine de isteğe bağlı olarak, adliye stajı döneminde de bir avukatın yanında gayri resmi olarak çalışabiliriz. Ancak avukat yanında çalışsak bile, ilk altı aylık süreçte staj yaptığımız mahkemelerde imza yükümlülüğümüz devam edecek. Yasal stajımız toplam bir yıl olup, kesintisiz şekilde yapacağız.

!! Yasal stajın kesintisiz olmasından kasıt, tatil günlerinin (hafta sonu, bayram tatili vb) de staj gününden sayılmasıdır. Özellikle adliye stajında değişim günlerini hesaplarken bu hususa dikkat etmekte fayda var, aksi takdirde değişim gününü kaçırıp sorun yaşayabiliriz. 

Hangi Baroda Staj Yapacağım? 

Gelelim staj yapacağımız baroyu seçmeye. Bu hususta esasen çok fazla serbestiye sahip değiliz. Staj yönetmeliğine göre stajyer avukatın, staj yapacağı baronun bulunduğu ilde ikamet etmesi gerekiyor. Bu durumda ya ikamet ettiğimiz ilde staj yapacağız ya da staj yapmak istediğimiz baronun olduğu ile ikametimizi alacağız. Misal Çanakkale’de ikamet ediyoruz ancak İstanbul Barosunda staj yapmak istiyoruz. Bu durumda İstanbul’a yerleşip, ikametimizi buraya almalıyız.

Staj Başvurusu İçin Gereken Belgeler

Staj Yönetmeliğinin 4.maddesinde, staja başvururken baroya teslim etmemiz gereken belgeler sayılmış. Ancak siz mutlaka staj yapacağınız baronun internet sitesinde yazan staj başvuru belgelerini dikkate alın çünkü yönetmelikte sayılan belgelere ek olarak başka belgeler de sizden istenebilir.  

Avukatlık stajını yapmak isteyen aday, Baroya dilekçe ile başvurur. Dilekçeye aşağıdaki belgelerin asılları veya e-Devlet kapısına ait barkodlu belge doğrulama uygulaması vasıtası ile kontrolü mümkün örneğinin eklenmesi zorunludur.

a) Nüfus Cüzdanı örneği,

b) Türk veya yabancı hukuk fakültelerinden birisinin bitirildiğini gösteren belge veya lisans diploması

(yabancı bir memleket hukuk fakültesini bitirmiş olanlar ayrıca, Türkiye hukuk fakülteleri programına göre eksik kalan derslerden başarılı sınav vermiş olduklarını belgelemek zorundadırlar.)

Yasal avukatlık stajını başlatmak için mutlaka mezun olmuş olmamız gerekiyor. Ancak henüz diplomamız basılmadıysa yahut şehir dışında olduğumuz için diplomamızı alamadıysak bu durum stajımızı başlatmamıza engel değil. E-Devlet üzerinden alabileceğimiz geçici mezuniyet belgesiyle de stajımızı başlatmamız mümkün. Ancak staj dönemimiz bitmeden önce mutlaka diplomamızın noter onaylı örneğini baroya teslim etmemiz gerekiyor.

c) Stajyer listesine yazılmak için başvurulan Baronun bölgesinde ikamet ettiğini gösterir ikametgah belgesi, (e-devletten alınabilir)

d) Stajyer adayının Avukatlık Kanununun 3 üncü maddesinin (f) bendi ve 5 inci maddesinde yazılı avukatlığa kabule engel hallerinin bulunmadığına dair imzalı bildiri kağıdı,

Bildiri dilekçelerini staj yapacağınız baronun internet sayfasında bulabilirsiniz. Dilekçeyi bilgisayar ortamında doldurduktan sonra çıktısını alıp imzalayarak baroya teslim edin.

e) Avukatlık Kanununun 5 inci maddesinin (a) bendinde yazılı mahkumiyetlerinin bulunmadığına dair arşivli adli sicil belgesi,(e-devletten alınabilir)

f) Başvurduğu Baro levhasına kayıtlı iki avukat tarafından ayrı ayrı düzenlenmiş, stajyer adayının durumu hakkında avukatlık meslek ilke ve kurallarına uyacağı düşüncesini içeren bildiri kağıtları,

Bu bildiri kağıtlarını baronuzun internet sayfasında bulabilirsiniz. Her iki avukat için ayrı ayrı çıktısını alıp imzalatın. İmzalayan avukatları tanımanıza gerek yok. Adliyeye veya rastgele bir hukuk bürosuna giderek imzalamalarını rica edebilirsiniz. Ben de bu şekilde yaptım, seve seve yardımcı oldular.

Bunun dışında ayrıca “avukat raporu” (Stj. Yön. m.5). denilen bir belge daha gerekiyor ki bu belgenin takdim belgesinden tek farkı, imzalayacak avukatın meslekte en az 5 yıl kıdeminin olması şartıdır. Bu belgeyi de herhangi bir kıdemli avukata rica ederek imzalatabilirsiniz.

g) Avukatlığı sürekli olarak gereği gibi yapmaya engel vücut veya akılca malul olmadığına dair resmi tabipliklerin birinden alınacak sağlık raporu,

Burada dikkat edilecek husus, sağlık raporunun tek hekimden de alınabileceğidir. Yani heyet raporu almanıza gerek yok. Esasen mevzuata göre, stajınızı başlatmak için istenen beden ve akıl sağlığı raporunu aile hekiminizden de alabilirsiniz. Ancak bazı aile hekimleri akıl sağlığı raporu vermek için yeterli uzmanlıkları olmadığı gerekçesiyle rapor yazmaktan çekiniyorlar. Bu durumda aile hekiminizden yalnızca beden sağlığı raporu alıp, akıl sağlığına ilişkin raporu da ayrıca devlet hastanesinde psikiyatri bölümünden tek hekim raporu olarak alabilirsiniz. 

ğ) 24/10/2019 tarihinden sonra hukuk fakültesine kayıt yaptıranlardan 31/3/2024 tarihinden önce mezun olanlar saklı kalmak kaydıyla Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı başarı belgesi

Bu fıkradan anlaşılacağı üzere, Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavından geçerli puan alamayanlar yasal avukatlık stajlarını başlatamayacaklar.

Yukarıda sayılan belgelere ek olarak vesikalık/biyometrik fotoğraf, SGK hizmet dökümü, nüfus kayıt örneği, ÖSYM sınav sonuç çıktısı vb. belgeler de istenebilir. Ayrıca baronuzun anlaşmalı olduğu bankada hesap açıp, hesap döküm evrakını da staj belgelerinize eklemeniz gerekebilir. 

“Staj Kayıt Ücreti” Meselesi

Bu belgelerin yanı sıra, stajımızı başlatmadan önce baronun belirlediği kayıt ücretini de baronun banka hesabına yatırmamız gerekiyor. Bu kayıt ücretinin yasal dayanağı olmadığından, herhangi bir standart  belirlenmiş değil, her baro staj kayıt ücretini kendisi belirliyor. Bu ücret makul olabileceği gibi, fahiş tutarda da olabilir. Bu konuda stajyer avukatlar tamamen baroların insafına kalmış durumda. Yani bu serbestinin ne kadar hakkaniyete uygun kullanıldığı tartışılır..

Esasen bu uygulama,  bir avukat adayı tarafından 2022 yılında Kamu Denetçiliği Kurumuna şikayet edilmiş. Kurum, uygulamanın hukuki dayanaktan yoksun olduğunu belirtip, alınan ücretin şikayet eden adaya iade edilmesi gerektiği yönünde tavsiye kararı vermiş. Ancak Kamu Denetçiliği Kurumu kararlarının hukuken bağlayıcılığı yok. Bu uygulama hala devam ettiğine göre, kayıt ücreti uygulamasının yasaklanmasına yahut üst sınır konulmasına yönelik bağlayıcı bir hukuk kuralı konulmadan bunun önüne geçilemeyeceği aşikar.

Stajımız Ne Zaman Başlar?

Staj başvurusu için istenen belgeleri hazırlayıp baromuza teslim ettik ve kayıt ücretini ödedik. Böylece başvurumuzu yapmış olduk. Ancak başvuruyu yapmış olmak, stajımızın başladığı anlamına gelmez. 

Şöyle ki, başvuru tamamlandıktan sonra staj yapma isteğimiz baro tarafından ilan edilir ve 15 günlük yasal itiraz süresi (askı süresi) boyunca beklenir. Süre dolduktan sonra ilan kaldırılır. Böylece 15 günlük askı süresini geçirmiş oluruz. Bu ilanın amacı, avukatlık yapmak için gerekli yasal şartları taşımadığımıza yönelik bir iddia varsa, iddia sahibine staj başvurumuza itiraz etmesi için imkan vermektir. 

Staj evrakını teslim ettiğimizde baro personeli bize -başvurumuza itiraz edilmezse- hangi tarihte stajımızın başlayacağını söyler. Bu süre, evrakın tesliminden sonra 15 günlük askı süresi ve dosya hazırlama süresi baz alınarak belirlenir ve yaklaşık bir ay sürebilir.

Bize söylenen tarihte baromuza gidip adımıza düzenlenen staj dosyamızı alıyoruz. Bize adliyede ne yapacağımızı anlatacaklar. Dikkatlice dinleyip, gerekirse not alıyoruz. Daha sonra dosyamızla birlikte adliyede bulunan Cumhuriyet Başsavcılığı Bakanlık Muhabere Bürosuna gidiyoruz. Burada bize hangi savcının yanında staj yapacağımızı söyleyip, üst yazı yazacaklar. Daha sonra savcımızın yanına gidip kendimizi tanıtacağız ve böylece 15 günlük savcılık stajımız başlamış olacak.

Burada şu hususa dikkat çekmek istiyorum. Normalde bakanlık muhabere bürosundan sonra yine adliye içerisinde bulunan adalet komisyonuna gidip staj devam çizelgemizi almamız gerekiyor. Ancak benim staj yaptığım adliyede(Sakarya Adliyesi), savcılık stajı için devam çizelgesini muhabere bürosu doldurup savcıya iletmişti. Sonraki staj yerlerimde ise çizelgemde yalnızca ismim yazılı olurdu, tarihleri ben doldururdum. Yani benim adalet komisyonundan ayrıca çizelge almama gerek kalmadı. Adliyelerdeki uygulamalar birbirinden farklı olabilir dikkat etmekte fayda var.

Bu arada adliyedeki işlemleri hallettikten sonra baronun bize verdiği staj dosyamızı aynı gün içinde tekrar baroya teslim ediyoruz. Yani gün içinde önce Baroya, sonra adliyeye, daha sonra tekrar Baroya gideceğiz. Yolda geçireceğimiz süreyi de göz önünde bulundurarak, mesai saati bitmeden işlemlerinizi halledebilmek için sabah erkenden Baroya gitmenizi tavsiye ederim.

Staj yapacağımız baroyu seçtik, staj evrakımızı teslim ettik, belirtilen günde gelerek dosyamızı alıp adliyeye götürdük ve böylece yasal avukatlık stajımızı başlatmış olduk. Bu tarihten tam bir yıl sonra, yani gelecek yıl aynı gün,  stajımızı tamamlamış olacağız. Cümleten hayırlı olsun🥳

Stajımızı başlattığımıza göre şimdiki gündemimizde "verimlilik" meselesi var. Bundan sonra adliye stajımızı nasıl verimli hale getirebileceğimize ilişkin bir yazı serisi yayınlayıp, kendi stajımı verimli geçirmek için neler yaptığımı sizinle paylaşacağım. Şimdiden iyi okumalar..

Sağlıcakla Kalın..🌸