ADLİYE STAJINDA VERİMLİLİK :3 Ceza Mahkemelerinde Staj Nasıl Verimli Geçer?

Adliye stajımızda idare mahkemesinden sonraki iki durağımız ceza mahkemeleri. İlk olarak asliye ceza mahkemesinde 15 günlük bir staj dönemi geçireceğiz. Daha sonra ağır ceza mahkemesinde 1 ay boyunca staj yapacağız. Bu yazımda ceza mahkemelerindeki stajın nasıl verimli hale getirileceğine dair kişisel tecrübelerimi aktaracağım.

10 yıl veya daha az hapis cezası gerektiren dava ve işlere asliye ceza mahkemesi bakmakla görevlidir. 10 yıldan fazla hapis cezası gerektiren dava ve işlere de ağır ceza mahkemesi bakmakla görevlidir. Dolayısıyla Asliye ceza mahkemesinde nispeten daha hafif suçlar, ağır cezada ise daha ciddi suçlar göreceğiz.

Mahkeme stajlarında yapılabilecek şeyler genel olarak kalemde dosya incelemek ve duruşma izlemek. Yani verimliliği sağlamak açısından çok fazla seçeneğe sahip değiliz. Dolayısıyla yapabileceğimiz bu iki şeyi, en iyi şekilde yaparak mahkeme stajlarımızı kendimiz için istifadeli hale getirebiliriz.

Dosya İncelerken Nelere Dikkat Edeceğiz?

Dosya incelemeyi nasıl verimli hale getirebileceğimize savcılık stajı ile ilgili yazımda değinmiştim. “Bu dosya bana gelseydi ben hangi işlemleri yapardım, nasıl savunma yapardım?” gibi sorular sorarak dosyayı çok daha bilinçli şekilde inceleyebileceğimizden bahsettim.

Kovuşturma dosyalarını incelerken de aynı usulle, sorular sorarak inceleyeceğiz. Ancak kovuşturma dosyaları soruşturma dosyalarına göre çok daha hacimli olduğundan, hangi belgeleri inceleyeceğimizi bilmezsek, kendimizi yüzlerce sayfalık dosyanın tamamını incelerken bulabiliriz🥴.  Bu kez daha fazla soruyu, daha ayırt edici şekilde soracağız. Böylece sadece sorularımızın cevaplarının olduğu belgeleri inceleyip, dosya inceleme işini hızlandıracağız.

Ceza dosyasını elimize aldığımızda ilk yapacağımız şey, iddianameyi okumak olmalı. Bildiğimiz üzere kovuşturma, iddianamenin kabulüyle başlar. İddianameyi incelediğimizde dosya hakkında genel bilgiye sahip olacağız. İddianameyi dikkatlice inceledikten sonra artık dosyanın bütününe odaklanabiliriz.

Dosyada önemli olan hususlardan bazıları: iddianame, kolluk fezlekesi, sanık, mağdur ve tanık ifadeleri ve deliller.

Dosyayı incelerken cevap arayacağımız sorulardan bazılarını örnek olması için yazıyorum ancak siz bu soruları azaltabilir yahut arttırabilirsiniz:

• Olay adli mercilere (kolluk, savcılık) ilk intikal ettiğinde hangi usul işlemleri yapılmış?

• Cumhuriyet savcısı tutuklama kararı verilmesini talep ederken hangi gerekçelere dayanmış?

• Sulh ceza hakimi veya mahkemenin verdiği tutukluluk kararı nasıl gerekçelendirilmiş?

• Sanık(lar)ın ve tanık(lar)ın soruşturma ve kovuşturma evrelerindeki beyanlarında çelişki var mı?

• Birden fazla tanık varsa, bunların beyanları arasında çelişki var mı? 

• Hakim çelişkileri nasıl gidermiş, hüküm verirken hangi beyanları esas almış?

  
  

• Müşteki vekili ve sanık müdafii delilleri tartışıp savunma yaparken hangi hususlara değinmiş?

• Dosyadaki deliller hukuka uygun şekilde elde edilmiş mi?

• Hakim hüküm verirken suç eylemlerini ve delilleri nasıl değerlendirmiş?

Dosyanın bütününü bu soruları dikkate alarak incelediğimizde hacimli dosyalar içinde kaybolma ya da dosyadaki her sayfayı inceleme probleminden kurtulmuş oluyoruz.

Böylelikle dosya inceleme işini çok daha verimli ve hızlı hale getiriyoruz.

Duruşma İzlerken Nelere Dikkat Edeceğiz?

Mahkeme stajlarımızda yapabileceğimiz bir diğer şey duruşma izlemek. Zaman zaman sıkıcı olsa da mesleğe geçtiğimizde duruşmanın işleyişine hakim olabilmek ve hata yapmamak için staj döneminde bol bol duruşma izlememiz gerekiyor.

Duruşma izlerken yapacağımız en büyük hata, duruşmayı sinema izler gibi izlemek!

Esas amacımız duruşma salonuna aşina olmaktan ziyade bir şeyler öğrenmek olduğu için sadece izleyerek öğrendiklerimizi aklımızda tutmamız pek mümkün değil. Mutlaka duyduğumuz kavramları ve kafamıza takılan şeyleri de not etmeliyiz ki daha sonra araştırıp detaylıca öğrenebilelim.

Duruşma izlerken özellikle usul kanunlarında okuduğumuz bir çok maddenin uygulamasına tanık oluyoruz. Delillerin tartışılması, sanık sorgusu, tanık dinleme, süre talebi, zorla getirme, tevkil vb. 

Uygulamasını gördüğümüz işlemlerin düzenlendiği ilgili kanun maddelerini ve yargılamasını izlediğimiz suç tipleriyle ilgili maddeleri okumak duruşma izleme işini daha verimli hale getirecektir.

Son olarak, uygulamada mahkemeler arasında iş bölümü olduğu için staj yaptığınız mahkemede sadece birkaç suç tipini göreceksiniz. Daha fazla suç tipinin yargılamasını görmek için diğer mahkemelerin de duruşmalarını izleyebilirsiniz.  Diğer bir deyişle, duruşma izlemek için sadece staj yaptığınız mahkeme ile bağlı değilsiniz, istediğiniz tüm mahkemelerin duruşmalarını izleyebilirsiniz. 

Böylece ceza mahkemelerindeki stajımızı da tamamlamış olduk. Bolca duruşma izledik ve dosya inceledik. Usul işlemlerine özellikle dikkat kesildik.  Sonraki blog yazımda sulh hukuk mahkemesi stajını konuşacağız.

Sağlıcakla Kalın..🌸